इन्व्हेंटरी मॅनेजमेंट सॉफ्टवेअर – भाग - 3

वस्तूंची विक्री - उत्पादन केलेल्या वस्तू विक्री होईपर्यंत विक्रीवस्तूभांडारात ठेवल्या जातात. विक्रीवस्तूभांडारातील तयार वस्तूंची संख्या व किंमत याचा ताळेबंद  खालील प्रमाणे मांडता येतो.

विक्रीवस्तूभांडारातील एकूण वस्तू (Total new stock)= विक्रीवस्तूभांडारात आधी असलेल्या वस्तूंची संख्या (Earlier stock) + उत्पादन केलेल्या वस्तूमुळॆ त्यात होणारी वाढ ( new manufactured products) - वस्तूंच्या विक्रीमुळे ( Sold products)त्यात होणारी घट

वरील समीकरण प्रत्येक प्रकारच्या वस्तूसाठी वापरून एकूण वस्तूंचा साठा ठरविला जातो.

विक्रीवस्तूभांडारातील एकूण वस्तूंची किंमत (Total stock value ) = विक्रीवस्तूभांडारात आधी असलेल्या वस्तूंची एकूण किंमत (Earlier stock value) + उत्पादन केलेल्या वस्तूंच्या किमतीप्रमाणे त्यात होणारी वाढ ( Increase in stock value due to new production) - वस्तूंच्या विक्रीमुळे एकूण रकमेत (भांडवल) होणारी घट (Decrease in stock value due to sale of products)

इन्व्हेंटरी मॅनेजमेंटमध्ये खरेदी केलेल्या वस्तू ( raw items or material), उत्पादन प्रक्रियेत असणार्‍या वस्तू आणि विक्री करावयाच्या वस्तू यांचा एकूण साठा संख्येमध्ये ( stock in numbers) व किंमतीमध्ये ( stock value) किती आहे याचे मूल्यमापन करावे लागते. उत्पादन विनाखंड चालू रहावे यासाठी खरेदी वस्तूंची संख्या, गिर्‍हाईक जाऊ नये यासाठी विक्रीसाठी तयार असणार्‍या वस्तूंची संख्या महत्वाच्या असतात. तर अशा साठ्यामुळे किती भांडवल अडकून पडले आहे कळण्यासाठी या एकूण साठ्याची किंमत काढणे आवश्यक असते.

खरेदी, उत्पादन व विक्री या तीनही विभागातील वस्तूंच्या आदानप्रदानाची नोंद योग्य प्रकारे होण्यासाठी इन्व्हॆटरी व्यवस्थापन करताना विविध प्रकारच्या नोंदपत्रांत (vouchers)  असणारी माहिती संकलित करावी लागते.

खरेदीसाठी खालील नोंद्पत्रांचा उपयोग केला जातो.

खरेदी इरादापत्र( purchase order ), माल पुरवठादाराकडून आलेले खरेदी मालाचे बिल, खरेदीवस्तूभांडारात माल दाखल करताना मटेरिअल इनवर्ड स्लिप, खरेदीवस्तूभांडारातून उत्पादनासाठी माल देताना मटेरिअल  इश्यू नोट, तयार माल विक्रीवस्तूभांडारात  दाखल करताना प्रॉडक्ट इनवर्ड स्लिप, विक्रीवस्तूभांडारातून विक्रीसाठी माल बाहेर पाठविताना प्रॉडक्ट  इश्यू नोट, वस्तू विक्रीसाठी गिर्‍हाईकांकडे पाठविलेली निविदा, विक्री मालाबरोबर पाठविलेले कॅश क्रेडिट बिल (Sales Bill)यांचा या नोंदपत्रांत समावेश होतो.